Chữ chạy

02/04/2019 01:38

NGÀY HỘI SÁCH - NGHĨ VỀ SÁCH VÀ THƯ VIỆN

Nhân ngày Hội sách, nghĩ về sách và thư viện

     "Một cuốn sách hay cho ta một điều tốt, một người bạn tốt cho ta một điều hay".(Gustavơ Lebon) 
     "Thư viện không nên chỉ là nơi giữ sách, cũng không nên chỉ là nơi đọc sách giải trí nhẹ nhàng. Nó phải là một trung tâm nghiên cứu - sự nghiên cứu mà bất kỳ một con người có lý trí nào cũng cần phải có."(Phêđôrôp)
     Chỉ cần đọc câu nói của hai độc giả nổi tiếng ấy đã đủ để cho ta thấy rằng sách có giá trị như thế nào đối với nhân loại. Thư viện lại là nơi lưu trữ các ấn phẩm, tài liệu: sách, báo để phục vụ nhu cầu đọc, tìm hiểu của nhân dân. Thư viện cũng là cầu nối giữa sách và người đọc, tạo mối quan hệ gắn bó giữa người đọc với người đọc.   

      Ngày nay, cả nhân loại đang trên đường hướng đến một xã hội học tập. Vì vậy, sách trở thành một phương tiện quan trọng để con người đến với tri thức. Những phát minh của người Ai Cập, Hi Lạp cổ đại,... phát minh của các nhà bác học lỗi lạc,... tất cả được lưu lại trong những mảnh da, những mai rùa hay những trang giấy trắng... đều đã trở thành tài sản vô giá của nhân loại.
     Sách không chỉ dùng để lưu trữ những giá trị đời sống mà còn cung cấp tri thức cho con người. Nhà văn M. Gorki đã nói: “Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”. Nhờ có sách mà con người thật sự người hơn. Khi viết sách, người viết đã gửi gắm những kinh nghiệm, tâm tư, tình cảm,... của mình vào những trang giấy. Một quyển sách dù mỏng hay dày đều chất chứa bao nỗi lòng của tác giả. Không chỉ thế, khi đọc sách người đọc cũng bộc lộ những cảm xúc, suy nghĩ của mình. Đó chính là những vui, buồn, hờn giận hay căm ghét, bực bội... mà cảm xúc của ta hướng đến khi đọc những câu chuyện, những trang thơ.
     Đặc biệt, sách có tác dụng lớn đối với việc giáo dục, đó là giáo dục tình cảm, đạo đức, giáo dục ý thức thẩm mĩ,... Sách văn chương cho ta những tình cảm yêu thương con người, cho ta những kiến thức về thẩm mĩ,... như những bài ca dao, những tác phẩm văn học (“Truyện Kiều” của Nguyễn Du, “Chinh phụ ngâm” của Đặng Trần Côn - Đoàn Thị Điểm,...). Sách đời sống lại cho ta những bài học đạo đức giá trị như câu chuyện “Cô bé bán diêm”,“Chiếc lá cuối cùng” của O. Hen-ri,..
      Khi đọc sách, chúng ta cần chú ý lựa chọn loại sách phù hợp với bản thân, đó là sự phù hợp về lứa tuổi, về nhu cầu phát triển, thẩm mĩ. Trong quá trình đọc, cần có sự chuyên tâm và tập trung để đạt hiệu quả lớn nhất. Với biết bao ích lợi từ việc đọc sách, mỗi người chúng ta đặc biệt là những người trẻ tuổi cần biết chăm chỉ, chuyên tâm vào việc đọc sách.
      Nếu như sách là nguồn tri thức, tài sản vô giá của nhân loại thì thư viện là nơi lưu trữ và bảo vệ nguồn tài sản vô giá ấy. Trong thời đại của các phương tiện kỹ thuật số, các nhà lý thuyết "cực đoan" đã vội sớm đưa ra kết luận về sự cáo chung của hệ thống thư viện. Nhưng trên thực tế mọi việc đã không diễn ra như vậy. Ngay cả tại những quốc gia văn minh, giàu có như Hoa Kỳ với lượng lớn máy tính cá nhân - gia đình dễ dàng truy cập vào các trang web điện tử trực tuyến từ các thư viện, hoặc cho dù chính Thư viện quốc hội Hoa Kỳ là nơi chủ xướng cho ý tưởng thư viện điện tử toàn cầu và được nhiều quốc gia hưởng ứng, thì lượng độc giả tới thư viện vẫn gia tăng thông qua lượng thẻ phát hành hằng năm.
    Thời đại máy tính cá nhân xách tay và internet không dây chỉ làm thay đổi cái nhìn về thư viện theo những thói quen truyền thống lâu nay. Từ gốc của "thư viện" theo ngôn ngữ Hy Lạp và Trung Hoa xưa đều có nghĩa là nơi cất giữ và bảo quản sách. Và lâu nay theo cái nhìn thông thường ở Việt Nam, thư viện chỉ là nơi cho mượn sách để đọc (tại chỗ, hoặc mang về nhà). Thư viện ngày này, đang thay đổi để tồn tại và vươn lên phục vụ cho tiện ích của cộng đồng và xã hội, đó không chỉ là một "kho sách" mà còn được khẳng định là nguồn tài nguyên lớn. Nếu được khai thác đúng mức, nguồn tài nguyên này sẽ cung cấp năng lượng thiết yếu làm tăng trưởng tri thức cho mọi người, góp phần phát triển xã hội một cách toàn diện. Do vậy, một chuyên gia trong ngành thư viện nhận định: "Trước sự bùng nổ thông tin toàn cầu như hiện nay, các thủ thư có các kỹ năng tìm kiếm đánh giá nguồn tài nguyên và liên kết các nguồn đóng một vai trò quan trọng hơn bao giờ hết".
     Khi độc giả của thư viện truyền thống trước kia tới thư viện sử dụng sách, người thủ thư chỉ việc kiểm trong danh mục nếu có sẽ tiến hành thủ tục cho mượn . Nhưng với thư viện hiện nay, độc giả không tới hỏi về cuốn sách A hoặc B mà tới hỏi người thủ thư về một đề tài nào đó,  đơn giản như cách chăm sóc hoa mai để nở đúng dịp Tết, hoặc một trào lưu mới của âm nhạc đương đại hay thuyết "hố đen" gì đó của vũ trụ... thì người thủ thư phải là người hướng dẫn cho độc giả nên đọc những cuốn sách nào hoặc truy cập vào trang web nào để tải thông tin. Như vậy, người thủ thư trong vai trò của người "cho mượn sách" đã không còn, thay vào đó sẽ là người hướng dẫn, tiếp sức cho bạn đọc tìm đến với môn loại tri thức mình cần.
     Một ví dụ thiết thực hơn đó chính là thư viện Quảng Ninh. Theo thời gian Thư viện ngày càng có những bước chuyển mình rõ rệt, đáp ứng tốt hơn nhu cầu nghiên cứu, học tập và giải trí của nhân dân trên địa bàn .Thư viện luôn có sự đổi mới cả về kho tàng tri thức và cơ sở hạ tầng, đội ngũ cán bộ thân thiện, cởi mở hướng dẫn tận tình. Họ là những người được đào tạo chuyên môn chuyên nghiệp vụ, có năng lực và kinh nghiệm. Họ luôn sẵn sàng hướng dẫn và giúp đỡ độc giả, là người biết xây dựng hình ảnh tốt đẹp và thân thiện của thư viện đối với cộng đồng xã hội.

      
     Thư viện tỉnh Quảng Ninh có vốn tài liệu phong phú và đa dạng: Hiện tại có khoảng 500.000 bản sách, gồm các loại sách về khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật công nghệ, khoa học xã hội, sách thiếu nhi và các loại sách tra cứu như: Bách khoa toàn thư, các loại từ điển, tiểu sử danh nhân, cẩm nang tra cứu, các bộ sưu tập chuyên đề, niên giám, nguồn tài liệu địa lý, tài liệu chính phủ, tài liệu thống kê, sổ tay, cẩm nang và sách địa chí,…và cơ sở dữ liệu điện tử được tra cứu theo địa chỉ http://thuvienso.thuvienquangninh.org.vn . Ngoài ra, Thư viện còn có hệ thống trang thiết bị tương đối hiện đại và đồng bộ nhằm mục đích đáp ứng nhu cầu xã hội. Hiện hạ tầng cơ sở đang được khai thác khá hiệu quả. Mỗi phòng dành cho độc giả đều có không gian riêng phù hợp với từng lứa tuổi. 
     Với cách bày trí hấp dẫn, sinh động, phòng đọc thiếu nhi là không gian lý tưởng cho các em đến học tập và giải trí sau những giờ lên lớp mệt mỏi. Kho thiếu nhi được sắp xếp theo môn loại. Đến đây các em như được cùng sống với một thế giới tuổi thơ hồn nhiên,thơ mộng, vừa đọc những cuốn sách vui nhộn, ngộ nghĩnh để giải trí vừa bổ sung thêm nhiều kiến thức hữu ích. Hơn nữa, Thư viện còn có phòng chiếu phim riêng để phục vụ nhu cầu giải trí cùng nhiều hoạt động khác như tổ chức trò chơi, các cuộc thi trí tuệ cho các cháu .Đây là nơi sinh hoạt lành mạnh, bổ ích, là ngôi trường thứ hai cho các em 
     Phòng Mượn sách tổng hợp được tổ chức phục vụ bạn đọc dưới hình thức tự chọn. Kho sách được sắp xếp theo môn loại: Lịch sử - địa lý, kinh tế, giáo dục, y học, tâm lý..., bạn đọc có thể tự vào kho lựa chọn hoặc tra cứu thông qua hệ thống Opac. Đây là không gian vô cùng quan trọng trong việc tiếp nhận nguồn tri thức của sách đối với người đọc.

      Phòng đọc tổng hợp đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập và sử dụng tại chỗ vốn tài liệu cho các đối tượng bạn đọc. Đây là nơi có chức năng lưu trữ, bảo quản lâu dài và cung cấp thông tin trên nhiều lĩnh vực tri thức. Từ không gian Phòng Đọc, ta có thể nhìn qua những ô cửa với cảnh núi non, biển trời đặc trưng của Hạ Long. Trước không gian yên tĩnh, quang cảnh nên thơ, người đọc vừa đọc sách vừa có thể ngắm cảnh non nước, từ đó tạo cảm hứng, tinh thần dễ chịu khi đọc sách…Nếu ai đó không thường xuyên đọc sách, khi bước chân vào đây dường như nguồn cảm hứng lại từ đâu đó ào về…Như D.Henziut đã nói :“Tôi bước chân vào thư viện và khép cửa lại. Như thế là tôi đã tách khỏi tính tham lam, lòng tự ái, tệ say rượu và sự lười biếng cùng tất cả những thói hư tật xấu do cái dốt nát, sự vô công rồi nghề và cảnh sầu tư sinh ra. Tôi đắm mình vào cái vĩnh hằng giữa những tác giả tuyệt diệu với một niềm tự hào, với một cảm giác thỏa mãn đến mức cảm thấy thương hại tất cả các ông quan lớn sang trọng và giàu có nhưng không được hưởng niềm hạnh phúc này.” 
     Một cuốn sách có giá trị, muốn được đông đảo bạn đọc biết đến thì cầu nối giữa sách với người đọc giữ vai trò vô cùng quan trọng, thư viện chính là cầu nối ấy. Thư viện Quảng Ninh luôn là một cánh cửa tri thức rộng mở chào đón tất cả các bạn đọc./.

                                                                                Trần Trang

Lên đầu trang